Her geçen yıl gelişen teknolojiyle birlikte, alışkanlık yaratan yeni ürünler hayatımıza giriyor. Bazıları Farmville gibi kısa süreli olurken, bazıları da Facebook gibi yıllarca etkisini sürdürüyor. Nir Eyal, Kancaya Takılınca kitabında, Farmville ve Facebook gibi alışkanlık yaratan teknolojik ürün geliştirirken, işin ahlaki boyutlarını göz önüne almalarına yardımcı olmak için 4 kategoriden oluşan bir “Manipilasyon Matrisi” oluşturmuştur.

Bu matris, ürünü geliştirmeden önce “Bu ürünü ben kullanır mıydım?” ve “Bu ürün, kullanıcıların hayatında gözle görülür bir gelişme yaratacak mı?” sorusunun sorulmasına, doğal olarak da “Bu ürünü geliştirme girişiminde bulunmam doğru olur mu?” sorusuna cevap bulunmasına yardımcı olacaktır.

Kolaylaştırıcı, seyyar satıcı, eğlendirici ve tüccar kategorilerini tek tek inceleyelim.

Kolaylaştırıcı

Bu kategoriedeki ürün geliştiriciler, geliştirmiş oldukları ürünü bizzat kullanır ve bu ürünün insanların yaşamında gözle görülür gelişmeler yaşatacak etkiye sahip olduğuna inanırlar. Kullanıcıların ihtiyaçlarını yakından takip eden bu insanların başarılı olma şansı, diğerlerine göre çok daha yüksektir.

Günlük hayatlarında kullanmak isteyecekleri ve başkalarının yaşamında gözle görülür bir gelişme yaratacağına inandıkları bir ürünü geliştiren girişimciler, kolaylaştırıcı rolünü oynamak suretiyle ahlaki yükümlülüklerini yerine getirmiş olurlar.

Seyyar Satıcı

Bu kategorideki ürün geliştiriciler, geliştirdikleri ürünün kullanıcıların yaşamında gözle görülür gelişmeler yaratacak etkiye sahip olduğuna inanırlar; ancak kendileri bu ürünü kullanmazlar. İşin gerçeği, kullanıcıların hayatında gözle görülür gelişmeler yaratmak sanıldığı kadar kolay değildir. İnsanları ikna etmek amacıyla tasarlanmış olan ancak şahsen kullanmayı düşünmediğiniz bir teknoloji ürünü geliştirmeye çalışmak inanılmaz derecede zordur. Ürün ve kullanıcıları arasında sıkı bağlar kuramayan tasarımcılar için bu durum büyük bir dezavantaj oluşturur. Seyyar satıcılığın ahlaka uygun olmayan tarafı ise bulunmamaktadır.

Eğlendirici

Bu kategorinin mensubu olan geliştiriciler, geliştirdikleri ürünü bizzat kullanırlar, ancak bu ürünün insanların hayatında gözle görülür gelişmeler yaratacağına inanmazlar. Başarılı olsalar da insanların yaşamında olumlu değişiklikler yaratmak gibi bir kaygıları yoktur. Eğlendiricinin ürünleri genellikle kalıcı etkiye sahip değildir. Bunun sebebi, beynimizin sürekli olarak yenilik arayışı içerisinde olmasıdır Farmville ve Angry Birds bu kategoriye örnek olarak verilebilir.

Tüccar

Bir ürün geliştirici, geliştirmiş olduğu ürünün kullanıcıların hayatında olumlu yönde gelişmeler yaratacağına inanmıyor ve şahsen o ürünü kullanmayı düşünmüyorsa, böyle bir girişime “istismar” denir. Bu 2 kriterin bulunmadığı durumlarda, ürünün kullanıcılarda alışkanlık halini gelmesini sağlamaya çalışan geliştiricinin, muhtemelen para kazanmaktan başka amacı yoktur. Uzun süreli başarıya ulaşma şansı en az olanlar bu geliştiricilerdir. Tüccarların bir başka özelliği de çoğu zaman kendilerini ahlaki anlamda sıkıntılı durumlarda bulmalarıdır.

Kaynak: Kancaya Takılınca Kitabı

İlginizi Çekebilir

Porsche’den Müşteri Memnuniyeti Dersi A&W Firmasının Hüsranla Sonuçlanan Pazarlama Hamlesi Yüksek Fiyatların Plasebo Etkisi Kelime Oyunu Yapılan Reklam ve Slogan Örnekleri Tutarlılık İlkesini Kullanarak Satışları Artırmak